แนวทางในการจัดการความรู้โดยใช้เครือข่ายแหล่งการเรยนรู้ชุมชน ตําบลโคกโคเฒ่า อําเภอเมือง จังหวดสุพรรณบุรี
Journal Title
แนวทางในการจัดการความรู้โดยใช้เครือข่ายแหล่งการเรยนรู้ชุมชน ตําบลโคกโคเฒ่า อําเภอเมือง จังหวดสุพรรณบุรี
Recommended by
Abstract
การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพแหล่งเรียนรู้ชุมชน และเครือข่ายการเรียนรู้ของชุมชน ต.โคกโคเฒ่า เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต และหาแนวทางในการจัดการความรู้เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตของชุมชนโดยใช้เครือข่ายการเรียนรู้ของชุมชน ใช้วิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม และการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกต การสนทนา ซักถามและการอภิปรายโดยใช้กระบวนการกลุ่ม การวิเคราะห์จุดแข็ง/จุดอ่อน โอกาส/อุปสรรค (SWOT) การสังเคราะห์ข้อมูลและวิเคราะห์เนื้อหา และประเมินผลการจัดกิจกรรมการวิจัยเชิงปฏิบัติการ โดยใช้สถิติค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลการวิจัยพบว่า สภาพแหล่งเรียนรู้ชุมชนในตำบลโคกโคเฒ่ามีแหล่งเรียนรู้ 19 แหล่ง มีความพร้อมในการใช้ทํากิจกรรมต่างๆ พอสมควรศูนย์การเรียนรู้เฉลิมพระเกียรติเป็นแหล่งเรียนรู้ชุมชนที่มีความพร้อมและมีการใช้ทํากิจกรรมชุมชนมากที่สุด ชุมชนจัดกิจกรรมการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องโดยมุ่งเน้นในเรื่องการประกอบอาชีพหลัก และอาชีพเสริมเพื่อเพิ่มรายได้ครัวเรือน ใช้วิธีการจัดกลุ่มสนใจ อาทิ กลุ่มจักสาน กลุ่มขนมหวาน กลุ่มเกษตรอินทรีย์ เป็นต้น ชุมชนมีความเข้มแข็งสามารถบริหารจัดการกลุ่มอาชีพและกลุ่มออมทรัพย์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถพึ่งพาตนเองได้สําหรับการจัดการความรู้ชุมชน ส่วนใหญ่มีกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างกลุ่ม โดยมีผู้นําชุมชนไปร่วมกิจกรรมจากแหล่งเรียนรู้อื่นๆ แล้วกลับมาถ่ายทอดให้สมาชิกในกลุ่มได้เรียนรู้ร่วมกัน และมีการถ่ายทอดความรู้จากคนรุ่นเก่าสู่คนรุ่นใหม่ เครือข่ายภายในชุมชนโคกโคเฒ่าเป็นรูปแบบความสัมพันธ์ทางสังคมตามวิถีชีวิตชนบทไทยมีการรวมกลุ่มตามความสมัครใจในเครือญาติและครอบครัวมีการจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์และกลุ่มอาชีพชุมชน โดยแต่ละกลุ่มจะมีขอบเขตโครงสร้างที่ชัดเจน มีการเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกเครือข่ายภายในชุมชน ระหว่างกลุ่มอาชีพ และระหว่างหมู่บ้าน โดยการร่วมมือร่วมใจกันในลักษณะเครือข่ายการแลกเปลี่ยน เครือข่ายการติดต่อสื่อสาร และเครือข่ายความสัมพนธ์ในการอยู่ร่วมกัน สําหรับเครือข่ายภายนอกของชุมชนโคกโคเฒ่าเป็นรูปแบบเครือข่ายการพัฒนาชุมชนโดยองค์กรภาครัฐ อาทิ กรมพัฒนาชุมชน และสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยมีการสื่อสารจากเครือข่ายภายนอกสู่ภายในชุมชน โดยผ่านผู้บริหารท้องถิ่นและผู้นําชุมชน แต่ยังไม่มีการใช้เทคโนโลยีเพื่อการจัดการความรู้ กระบวนการจัดการความรู้ ชุมชนได้กําหนดวิสัยทัศน์ในการจัดการความรู้ “ชุมชนโคกโคเฒ่า สามัคคี มีความสุข เข้มแข็ง และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น” มี 7 ขั้นตอน กล่าวคือ 1) การค้นหาความรู้: พบว่าชุมชนมีความรู้แบบไม่ชัดแจ้งเป็นส่วนใหญ่ สืบทอดจากภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นความรู้ในการประกอบอาชีพ ชุมชนต้องการความรู้ด้านอาชีพเสริม การพัฒนาผลิตภัณฑ์ ด้านการตลาด และการทําวิสาหกิจชุมชน 2) การแสวงหาความรู้: ภายในชุมชนมีครูภูมิปัญญาท้องถิ่น ผู้รู้/ผู้เชี่ยวชาญในการประกอบอาชีพหลักเป็นผู้นําชุมชน ผู้นํากลุ่มอาชีพและสมาชิกกลุ่มชุมชนสามารถแสวงหาความรู้ได้จากกลุ่มอาชีพ/หน่วยงานในพื้นที่ และหน่วยงานต่างภายนอกชุมชนและเครือข่าย 3) การสร้างความรู้: ส่วนใหญ่ได้จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากการพูดคุยกับผู้นําชุมชนและเครือญาติมีการถ่ายทอดความรู้ภายในกลุ่มอาชีพ มีการจัดกิจกรรมอบรมให้ความรู้ต่างๆ มีการสร้างความรู้จากสมาชิกเครือข่ายของชุมชนโดยผู้นําชุมชน มีการทดลองปฏิบัติ ปรับปรุงพัฒนาจนเกิดองค์ความรู้ที่ต้องการ 4) การจัดเก็บและการสืบค้นความรู้: ชุมชนโคกโคเฒ่ายังไม่มีการจัดเก็บองค์ความรู้อย่างเป็นระบบส่วนใหญ่เป็นความรู้แฝงที่ไม่ได้ปรับเปลี่ยนให้เป็นความรู้ที่ชัดแจ้งเป็นรูปธรรม ไม่มีการจัดเก็บโดยใช้เทคโนโลยีมีการจัดเก็บผลการดำเนินงานของแต่ละกลุ่มในรูปเอกสาร 5) การถ่ายทอดความรู้: มีหลายรูปแบบ อาทิ การเล่าสู่กันฟัง การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทัศนะศึกษา และมีการจัดกิจกรรมเพื่อการเรียนรู้ต่างๆ ส่วนใหญ่เป็นการจัดอบรมฝึกอาชีพโดยผู้เชี่ยวชาญจากหน่วยงานภาครัฐ 6) การใช้ความรู้: มีการนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการดำเนินงานกลุ่มอาชีพของชุมชน โดยบูรณาการจากความรู้ที่มีอยู่ในตัวบุคคลภูมิปัญญาท้องถิ่นร่วมกับองค์ความรู้ใหม่ๆ ที่ได้จากการแสวงหา และ 7) การติดตามประเมินผลความรู้: ชุมชนไม่ได้ดําเนินการอย่างชัดเจน แต่มีการติดตามผลการดำเนินงานของกลุ่มต่างๆ อย่างสม่ำเสมอ มีการพัฒนาปรับปรุงอย่างต่อเนื่องปรากฏเป็นผลตอบแทนและรางวัลที่ได้รับเพิ่มขึ้น แนวทางในการจัดการความรู้ชุมชนเพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตโดยใช้เครือข่ายการเรียนรู้ที่ได้จากผลการวิจัยมีดังนี้ 1) พัฒนาทีมงานเครือข่ายการจัดการความรู้ชุมชน เพื่อสร้างทีมงานในการจัดการความรู้ ชุมชนตำบลโคกโคเฒ่า ให้สามารถบริหารจัดการสร้างและแสวงหาความรู้ที่จําเป็นมาใช้ประโยชน์ในชุมชนทําให้ประชาชนดำรงชีพได้อย่างมีคุณภาพและยั่งยืน 2) พัฒนาแหล่งการเรียนรู้ในชุมชนให้เป็นแหล่งการเรียนรู้ตลอดชีวิต เพื่อยกระดับแหล่งการเรียนรู้ในชุมชนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานแหล่งการเรียนรู้ตลอดชีวิตที่คนในชุมชนทุกเพศทุกวัย สามารถเข้าถึงความรู้ที่ต้องการได้สะดวกรวดเร็ว เป็นแหล่งเรียนรู้ที่มีชีวิตชีวา รวมถึงเป็นแหล่งที่เอื้อให้เกิดการแบ่งปันและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของประชาชน 3) พัฒนาระบบการจัดการความรู้ เพื่อทำให้การดำเนินงานตามกระบวนการจัดการความรู้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผลตามเป้าหมายนำไปสู่วิสัยทัศน์ในการจัดการความรู้ของชุมชน 4) สร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ เพื่อทําให้ชุมชนโคกโคเฒ่าเป็นชุมชนแห่งการเรียนรู้